FreeImages.com/Margaret Pietkiewicz – Price
Aleksandra Nadolska radca prawny
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrokiem z dnia 25 października 2017 r. wydanym w sprawie C‑106/16 mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 22 października 2015 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 22 lutego 2016 r., w postępowaniu wszczętym przez Polbud – Wykonawstwo sp. z o.o. w likwidacji, orzekł w kwestii zakresu i charakteru podstawowej zasady swobody przedsiębiorczości.
Trybunał uznał mianowicie, że „zakresem swobody przedsiębiorczości objęta jest sytuacja, w której spółka utworzona zgodnie z prawem jednego państwa członkowskiego, w którym ma ona swą siedzibę statutową, pragnie utworzyć oddział w innym państwie członkowskim, chociażby nawet owa spółka została utworzona w pierwszym z tych państw członkowskich wyłącznie w celu ustanowienia jej w drugim z nich, w którym miałaby prowadzić zasadniczą część, a nawet całość swej działalności gospodarczej (zob. podobnie wyrok z dnia 9 marca 1999 r., Centros, C‑212/97, EU:C:1999:126, pkt 17)”. W ocenie TSUE podobnie należy zakwalifikować sytuację, w której spółka utworzona zgodnie z ustawodawstwem jednego państwa członkowskiego pragnie przekształcić się w spółkę prawa innego państwa członkowskiego, czyniąc zadość kryterium przyjętemu przez to drugie państwo dla celów powiązania spółki z jego krajowym porządkiem prawnym. Taki przypadek mieści się w ramach swobody przedsiębiorczości nawet wtedy, gdy owa spółka wykonuje zasadniczą część bądź całość swej działalności gospodarczej w pierwszym z tych państw członkowskich. Jednocześnie Trybunał podkreślił, że „okoliczność ustanowienia statutowej lub rzeczywistej siedziby spółki w zgodzie z ustawodawstwem państwa członkowskiego w celu korzystania z korzystniejszych przepisów sama w sobie nie stanowi nadużycia” (tj. nie skutkuje wyłączeniem takiego przeniesienia z zakresu stosowania art. 49 i art. 54 TFUE).
Jakie zatem znaczenie omawiane rozstrzygnięcie odnosi na gruncie krajowych rozwiązań w tym zakresie?
Moim zdaniem fundamentalne, ponieważ Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrokiem z dnia 25 października 2017 r. przesądził o tym, że przepisy k.s.h. w części odnoszącej się do postępowania w przedmiocie rozwiązania i likwidacji spółki kapitałowej (art. 270 k.s.h. i nast.) ograniczają swobodę przedsiębiorczości, a tym samym naruszają art. 49-55 TFUE.