Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o podatku dochodowym od osób prawnych

Opublikowany dnia 3 lis. 2015

 Kinga Pietraszewska-Mielczarek Radca prawny Gdańsk

W dniu 27 października 2015 r. Prezydent RP podpisał ustawę nowelizującą ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o podatku dochodowym od osób prawnych (a także niektóre inne ustawy). Należy zakładać, że ustawa zostanie opublikowana w Dzienniku Ustaw przed końcem listopada, a zatem zmiany wejdą w życie w planowanym terminie zasadniczo od 31 grudnia 2015 r. (przy czym niektóre od 1 stycznia 2016 r. lub od 1 stycznia 2017 r.).
Pakiet zmian na 2016 r. nie jest rewolucyjny, tym niemniej o niektórych z nich warto wspomnieć. I tak na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych ustawa m.in.:
1) jednoznacznie określa moment uzyskania przychodu z kapitałów pieniężnych – z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych. Przychód taki powstaje w momencie przeniesienia na nabywcę własności udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych (nowy art. 17 ust. 1ab pkt 1);
2) zmienia zasady sporządzania tzw. szczególnej dokumentacji podatkowej, dotyczącej transakcji dokonywanych przez podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej i dokonujących transakcji z podmiotami powiązanymi, dokonujących płatności na rzecz pomiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, lub dokonujących niektórych czynności z takimi podatnikami (zmienione lub nowe art. 25a ust. 1 – ust. 8). Przepisy te zostały istotnie rozbudowane. Warto przypomnieć, że nieprzestrzeganie tych przepisów może skończyć się opodatkowaniem dochodu stawką w wysokości 50% (zmieniony art. 30d ust. 1);
3) w sposób szczegółowy reguluje nowe obowiązki w zakresie przekazywania informacji o przychodach z tytułu odsetek, w tym uzyskanych z zagranicy (nowy rozdział 7a, art. 44c – 44e; jest to skorelowane ze zmianami w Kodeksie karnym skarbowym, penalizującymi niewykonanie tych obowiązków).
Z kolei zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczą m.in.:
1) analogicznie do zmienionych przepisów o opodatkowaniu osób fizycznych – nowej regulacji obowiązków w zakresie sporządzania szczególnej dokumentacji podatkowej (zmieniony art. 9a ust. 1 – 8, a także art. 27 ust. 5 – 9);
2) w nowym art. 22c – wprowadzenia „namiastki” klauzuli obejścia prawa podatkowego w zakresie zwolnienia od podatku przychodów z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, uzyskiwanych przez spółki, posiadające istotne pakiety udziałów (akcji) w innych spółkach. Zgodnie z nowym przepisem zwolnienia tego nie stosuje się, jeżeli „osiągnięcie dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych następuje w związku z zawarciem umowy lub dokonaniem innej czynności prawnej, lub wielu powiązanych czynności prawnych, których głównym lub jednym z głównych celów było uzyskanie zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 20 ust. 3 lub art. 22 ust. 4, a uzyskanie tego zwolnienia nie skutkuje wyłącznie wyeliminowaniem podwójnego opodatkowania tych dochodów (przychodów), oraz czynności te nie mają rzeczywistego charakteru”. Ustawa jednocześnie objaśnia, co to znaczy, iż umowa lub inna czynność prawna „nie ma rzeczywistego charakteru” – zachodzi to w zakresie, w jakim taka umowa lub czynność „nie jest dokonywana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych”, co w szczególności dotyczy sytuacji, gdy w drodze takich czynności przenoszona jest własność udziałów (akcji) spółki wypłacającej dywidendę lub spółka osiąga przychód (dochód), wypłacany następnie w formie dywidendy lub innego przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.
Pełny tekst ustawy znaleźć można na stronie Sejmu RP pod adresem http://orka.sejm.gov.pl/proc7.nsf/ustawy/3697_u.htm .