Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych przysługuje nie tylko osobom fizycznym ale również osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Należy jednak pamiętać, iż przedsiębiorcy stosunkowo rzadziej będą mogli skorzystać z tej instytucji niż osoby fizyczne. Wynika to z założenia, iż przedsiębiorca jest profesjonalistą i powinien zabezpieczyć w swoim budżecie odpowiednie środki na pokrycie ewentualnych kosztów, które są z tą działalnością bezpośrednio związane.
Warunkiem uzyskania takiego zwolnienia zgodnie z art. 103 k.p.c. jest złożenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych i wykazanie w nim, że podmiot nie może ponieść wymaganych kosztów z uwagi na brak dostatecznych środków, które mogłyby zostać przeznaczone na ich uiszczenie. Przepisy nie precyzują jednak, kiedy spółka nie posiada środków na pokrycie kosztów. W praktyce możliwość uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych będzie uzależniona od kondycji finansowej przedsiębiorcy oraz od wysokości kosztów sądowych, które powinny zostać poniesione. Zgodnie z przeważającą praktyką przedsiębiorca, ubiegający się o zwolnienie od kosztów sądowych powinien wykazać, że aktywa które posiada nie wystarczą na pokrycie tych kosztów i że środków tych nie jest w stanie pozyskać (np. poprzez zaciągnięcie kredytu). W tym celu przedsiębiorca w zależności od przyjętej formy rozliczania powinien przedłożyć: bilans roczny wykazujący przewagę pasywów nad aktywami, sprawozdania finansowe, raporty kasowe, wyciągi bankowe, informacje statystyczne, zaświadczenia urzędów skarbowych, wyciągi z kont bankowych, raporty kasowe, deklaracje podatkowe, umowy kredytowe, pisma oceniające zdolność kredytową, dokumenty stwierdzające obciążenia majątku hipotekami i zastawami, dokumenty stwierdzające wysokość zobowiązań, czyli jednym słowem wszystko co wskazuje na złą sytuację finansową spółki.
Jeżeli przedsiębiorca wykaże, że złożony wniosek jest zasadny Sąd przyzna stosowne zwolnienie i wówczas przedsiębiorca nie będzie zobowiązany do uiszczania kosztów. Przy czym należy mieć na uwadze, iż uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych nie jest równoznaczne ze zwolnieniem od obowiązku zwrotu drugiej stronie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Te koszty w przypadku przegranej sprawy przedsiębiorca będzie zobowiązany uiścić nawet w przypadku uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych. W sytuacji jednak gdy sąd nie uwzględni wniosku, konieczne będzie uiszczenie stosownej opłaty. Możliwe jest jednak również trzecie rozwiązanie, Sąd może częściowo zwolnić od kosztów sądowych, np. udzielić zwolnienia do kwoty 1.000 zł, lub udzielić zwolnienia z obowiązku ponoszenia połowy kosztów albo procentowo – zwolnić od ponoszenia kosztów jedynie w 30%. Sąd może zdecydować także o zwolnieniu jedynie od obowiązku ponoszenia niektórych opłat lub wydatków (np. tylko opłaty od pozwu), takie zwolnienie nie będzie dotyczyło pozostałych opłat np. opłaty za opinię biegłego, opłaty za apelację itp.
O zwolnienie od kosztów nie możemy ubiegać się w elektronicznym postępowaniu upominawczym, czyli w postępowaniu przed tzw. e-sądem, oraz w postępowaniu o zarejestrowanie w rejestrze przedsiębiorców KRS spółki przy użyciu wzorca elektronicznego.
Na koniec należy wskazać, iż w przypadku oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sadowych, ponowny wniosek oparty na tych samych okolicznościach podlega odrzuceniu, a na postanowienie o odrzuceniu wniosku, nie przysługuje zażalenie.